Uitgesproken door Piet Sprengers, hoofd afdeling
Duurzaamheidsbeleid & Onderzoek ASN Bank en voorzitter PCAF (Platform
Carbon Accounting Financials). Dit pleidooi is uitgesproken op 23 september
2017 ten overstaan van de Klimaatjury op Springtij.
Geachte Klimaatjury
Toedracht en
uitgangspunten
Zoals u zelf al eerder heeft aangegeven, staan de urgentie
van het klimaatprobleem en de noodzaak daarin snel en omvangrijk te handelen, niet
ter discussie. Evenmin staan bij u de morele afwegingen daarbij ter discussie.
Ik zal daar dan ook niet over uitweiden. Wat ook niet ter discussie staat, is dat allerlei
economische sectoren, politiek, kenniscentra, burgers, noem maar op, alle op
hun manier kunnen bijdragen aan een snelle transitie naar een low-carbon economy.
Ten slotte bent u als jury bekend met het Klimaatakkoord van Parijs. En met de wetenschap dat dit akkoord wellicht niet ver genoeg gaat in zijn doelstelling, en zeker niet ver genoeg in zijn uitvoering. Ook daar wil ik nu niet verder over uitweiden. Dat zou niet passend zijn, want daarover bent u beter geïnformeerd bent dan ik.
Ten slotte bent u als jury bekend met het Klimaatakkoord van Parijs. En met de wetenschap dat dit akkoord wellicht niet ver genoeg gaat in zijn doelstelling, en zeker niet ver genoeg in zijn uitvoering. Ook daar wil ik nu niet verder over uitweiden. Dat zou niet passend zijn, want daarover bent u beter geïnformeerd bent dan ik.
Het probleem
De bovenstaande uitgangspunten maken duidelijk dat ook de
financiële sector een verantwoordelijkheid heeft. Minder duidelijk is hoe die
sector kan bijdragen aan de uitvoering van Klimaatakkoord van Parijs. Daarvoor
zijn nodig: een koploper, een eerste volger en een tweede volger. Want de
volgers zijn de game changers.
De koploper
Als financiële instelling heeft ASN Bank al vele jaren
een koploperspositie met haar klimaatbeleid. Dit beleid bestaat uit een
eenvoudige strategie met twee aspecten. We vermijden investeringen die
afhankelijk zijn van fossiele grondstoffen. En we doen investeringen die niet
of nauwelijks afhankelijk zijn van fossiele grondstoffen. Maar doen we wel genoeg? Die vraag stelden we ons in 2012.
Wanneer dragen we genoeg bij aan de realisatie van het klimaatakkoord, gezien
onze investeringen en de bijdrage die van ons als bank verwacht mag worden? Hoe
groot is de carbon footprint van al
onze financieringen en beleggingen? En hoe groot mag die zijn om binnen de noodzakelijke
klimaatdoelen te vallen? Nog voordat het klimaatakkoord van Parijs werd
afgesloten, hebben wij die vragen als volgt beantwoord: 1) de carbon footprint
van onze balans moet in 2030 netto nul zijn; 2) we hebben geen idee waar we nu
staan; daarom gaan we zelf een methodiek ontwikkelen om dat te meten. Dat leidde ertoe dat we over 2013 voor het eerst de
carbon footprint van onze balans hebben gemeten. We stelden vast dat die voor 35
procent klimaatneutraal was, terwijl we streven naar 100 procent. Hoe reageerde
de financiële sector hierop? Die vond dat ASN Bank een wereldvreemde idealist
was.
De eerste volger
Dat zou waarschijnlijk nog steeds zo zijn, als er niet
een eerste volger was opgestaan. Onze inspanningen hebben namelijk weinig effect
als anderen niet volgen. Dan dragen ze wel bij aan de wens van onze klanten,
maar de impact op het klimaat is klein. De elegantie van onze doelstelling en onze
methodiek kunnen namelijk een krachtige hefboom zijn voor de financiële sector.
Stel dat álle financiële instellingen onze doelstelling overnemen en hun carbon
footprint meten zoals afgesproken. Dan leven we in 2030 in een klimaatneutrale
samenleving! Daarom hebben we ons vanaf het begin ingespannen om volgers
te vinden. De eerste volger speelt daarbij een cruciale rol. Die zochten we in onze
directe omgeving: bij de Volksbank, de groep waartoe ASN Bank behoort. De
Volksbank was natuurlijk bekend met het duurzaamheidsbeleid van ASN Bank. Zij
zag hoe logisch dit beleid is en dat het succes kan hebben. Na wat aarzeling besloot
de Volksbank dat ons klimaatbeleid helemaal aansluit bij haar manifest en statuten.
Zij heeft de doelstelling van ASN Bank om in 2030 klimaatneutraal te zijn, volledig
overgenomen. Samengevat: een game changer meldde zich op het toneel. De eerste volger
was een feit en trok de belangstelling van anderen.
De tweede volger
Een eerste volger van formaat gaat het spel echter nog
niet veranderen. Net zoals bij bedrijven als Tesla en Vestas, komt de grote
transformatie pas echt op gang als er zoveel volgers zijn dat een tipping point ontstaat. Dan gaat het
heel snel: in plaats van wereldvreemde idealist als je meedoet, ben je dan een
achterblijver als je niet meedoet. De autosector bevindt zich op dat
kantelpunt: zonder serieuze plannen voor elektrisch vervoer zijn automerken van
het ene op het andere moment achterblijvers. De financiële sector moet daar nog komen. ASN Bank blijft
moeite doen om meer volgers te mobiliseren om dit tipping point te bereiken. Daarom handelen we in alle openbaarheid
en maken onze activiteiten zichtbaar. We kunnen makkelijk gevolgd worden. Onze kennis
over methodieken en processen stellen we onvoorwaardelijk en gratis ter
beschikking. Daarbij behandelen we iedereen die belangstelling toont, als
gelijkwaardig. Onze methodiek beschouwen we niet als heilig, maar we stellen
haar ter discussie. Daarom hebben we een platform opgericht (PCAF) waarop we kennis
op een gelijkwaardige manier delen. Er zijn inmiddels voldoende geïnteresseerden
die zouden kunnen opstaan als de tweede, derde of zelfs vierde volger.
Vordering
Mijn vordering aan u is dat u – om een versnelde
transitie te bereiken – niet alleen een tweede volger aanwijst, maar ook een
derde en vierde. Want zij maken van de koploper en de eerste volger een groep, zodat
de gehele financiële sector het tipping
point bereikt als kracht op weg naar een klimaat neutrale samenleving.
Bewijsstukken:
5 Uit Statuten de Volksbank:
“Bij alle genoemde activiteiten heeft de vennootschap mede ten doel de
duurzaamheid van de samenleving te bevorderen.”
